Đã từ lâu  Bà Hoàng Thị Loan - Thân mẫu Chủ tịch Hồ Chí Minh được nhân dân Việt Nam tôn vinh là người mẹ vĩ đại, người có công sinh thành người con vĩ đại Hồ Chí Minh - Người đem lại độc lập cho dân tộc, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng Hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, được tôn vinh là Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới. Tên tuổi của bà Hoàng Thị Loan đã đi vào lịch sử.

Bà Hoàng Thị Loan sinh năm Mậu Thìn (1868) tại làng Hoàng Trù, xã Chung Cự, Tổng Lâm Thịnh, huyện Nam Đường, tỉnh Nghệ An (nay là làng Hoàng Trù, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An). Bà sinh ra và lớn lên trong một gia đình Nho học, nhưng mọi người đều trực tiếp tham gia lao động.

Năm 1883, Bà Hoàng Thị Loan kết hôn cùng ông Nguyễn Sinh Sắc. Hai ông bà sinh ra được 3 người con yêu nước, trong đó người con thứ ba là Nguyễn Sinh Cung sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

Năm 1895, Bà Hoàng Thị Loan vào Kinh đô Huế, lấy nghề dệt vải làm kế sinh nhai nuôi chồng ăn học, nuôi các con thơ. Năm Canh Tý (1900) sinh thêm người con thứ 4 là cậu Nguyễn Sinh Xin trong hoàn cảnh thiếu thốn, vất vả. Trong lúc ông Nguyễn Sinh Sắc đi coi thi Hương ở tỉnh Thanh Hóa, không may ở nhà, Bà bị lâm bệnh nặng. Mặc dầu được cậu Nguyễn Sinh Cung cùng bà con lối xóm đã tận tình thuốc thang, cứu chữa, nhưng do căn bệnh hiểm nghèo, sức khỏe quá yếu, ngày 22 tháng Chạp năm Canh Tý (10/2/1901), bà Hoàng Thị Loan đã trút hơi thở cuối cùng, về cõi vĩnh hằng. Bà được bà con, làng xóm và cậu Nguyễn Sinh Cung đưa tới nơi an nghỉ tại núi Tam Tầng, thuộc dãy núi Ngự Bình bên dòng Hương Giang ở kinh thành Huế.

Năm 1922, hài cốt của bà được con gái Nguyễn Thị Thanh đưa về mai táng tại vườn nhà ở Làng Sen. Năm 1942, cậu cả Nguyễn Sinh Khiêm cải táng thi hài bà tại ngọn núi Động Tranh trong dãy Đại Huệ. Năm 1984, để bày tỏ tấm lòng biết ơn sâu sắc đối với người đã có công sinh thành và dưỡng dục Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ Tĩnh và lực lượng vũ trang Quân khu 4 thay mặt cho đồng bào và chiến sỹ cả nước đã xây dựng khu mộ của Bà đàng hoàng, khang trang và đẹp đẽ trên núi Động Tranh, thuộc xã Nam Giang, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

Hiện nay, dự án Khu du lịch văn hoá và dự án thác 9 tầng tại Khu vực mộ bà Hoàng Thị Loan, thuộc Khu di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An đã sắp hoàn thiện. Nơi đây sẽ trở thành địa điểm giáo dục truyền thống yêu nước cách mạng, tôn vinh cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác Hồ; là quần thể du lịch văn hóa lịch sử hấp dẫn gắn với đặc trưng tiêu biểu của vùng đất Nam Đàn và tỉnh Nghệ An. Đồng thời là khu du lịch lịch sử - văn hóa mang tầm quốc gia và quốc tế, trung tâm văn hóa - lễ hội, không gian trải nghiệm văn hóa truyền thống đặc sắc của vùng quê Bắc Trung Bộ Việt Nam.

Để bày tỏ lòng biết ơn đối với Bà Hoàng Thị Loan - người có công sinh thành và nuôi dưỡng Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã đem lại vinh quang cho dân tộc Việt Nam, Người mà mọi người Việt Nam từ thế hệ này đến thế hệ khác mãi mãi ghi ơn. Chiều ngày 20/1/2025, Đảng  ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ và các ban, ngành đoàn thể xã Nam Giang phối hợp với Khu di tích Kim Liên, Ban Quản lý Khu mộ Bà Hoàng Thị Loan tổ chức lễ dâng hương, dâng hoa, dâng lễ vật tưởng niệm 124 năm ngày mất của Bà.

Tưởng niệm 124 năm ngày mất của Bà Hoàng Thị Loan (22 tháng Chạp năm Canh Tý 1901-2025) cũng là dịp toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang chuẩn bị đón chào một mùa xuân mới – Xuân Ất Tỵ trên quê hương, đất nước, Kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam. Đảng bộ chính quyền và nhân dân xã Nam Giang sẽ luôn cố gắng, phấn đấu, chung tay đoàn kết, xây dựng quê hương Nam Giang ngày càng văn minh, giàu đẹp.

Tin, bài: Thạch Thảo – Sông Lam